Kolonoskopia to badanie polegające na wprowadzeniu kolonoskopu do jelita grubego. Kolonoskop to giętki endoskop grubości palca wskazującego. Na jego końcu umieszczona jest kamera. Urządzenie o długości do 200 cm pozwala na zbadania całego wnętrza jelita i oceny jego błony śluzowej. Wprowadzane jest poprzez odbytnicę, esicę i okrężnicę zstępującą, poprzecznicę i okrężnicę wstępującą aż do zastawki krętniczo-kątniczej.
Badanie
Kanały kolonoskopu pompują powietrze do światła jelit, by rozciągnąć ich ściany. Dzięki temu można je dokładniej obejrzeć. Równocześnie zmywany jest obiektyw i odsysana treść płynna jelit, których wnętrze w czasie badania widoczne jest na monitorze. Lekarz może pobrać wycinek przy użyciu dodatkowych narzędzi, by przeprowadzić badanie histopatologiczne. Kolonoskopia umożliwia przeprowadzenie zabiegu usunięcia polipów, poszerzenie zwężenia jelit, tamowanie krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, wreszcie udrożnienie go w wypadku nieoperacyjnych nowotworów.
Kiedy wskazana jest kolonoskopia?
Badanie zalecane jest w celu wykluczenia raka jelita grubego. Przeprowadza się je profilaktycznie. Krwawienia, zmiany rytmu wypróżnień, uciążliwe biegunki, zaparcia, choroby zapalne jelit, uchyłki jelita grubego i polipy to najczęstsze wskazania do wykonania badania.
Dieta przed badaniem
Pierwszym etapem przygotowania do kolonoskopii jest szczegółowy wywiad, który lekarz przeprowadza z pacjentem, uzyskując ogólne informacje na temat jego stanu zdrowia. Jeżeli ktoś choruje przewlekle, powinien to koniecznie zgłosić w czasie wywiadu.
Przygotowania do kolonoskopii jelita zaczynamy tydzień wcześniej. Odstawiamy preparaty żelaza, jeżeli je stosujemy. Konieczne jest zaprzestanie przyjmowania leków antyalergicznych i przeciwzakrzepowych. Aby to zrobić, należy skonsultować się z lekarzem, który je zalecił. Osoby chorujące przewlekle, jak np. cukrzycy, powinni ustalić z lekarzem prowadzącym plan działania przed badaniem. Może wystąpić bowiem konieczność zmiany dawek leków. Zmiany wymaga również dieta. Odstawiamy owoce i warzywa pestkowe i drobno pestkowe, takie jak truskawki, kiwi, pomidory. Przygotowanie do kolonoskopii jelita wymaga także rezygnacji z pieczywa z ziarnem, musli, maku i wszelkich produktów z drobnymi ziarenkami. Drobne pestki przyklejają się do ścianek jelita, utrudniając ocenę stanu śluzówki. Unikać należy ponadto czerwonych buraków, które zmieniają jej kolor.
Trzy dni przed badaniem rezygnujemy ze stałych posiłków i zastępujemy je płynnymi, ubogimi w błonnik pokarmowy. Możemy pić kawę, herbatę, czyste soki owocowe, zupy bez warzyw. Unikamy świeżych, nieobranych warzyw i owoców oraz gruboziarnistych kasz.
Dwa dni przed badaniem kontynuujemy dietę półpłynną. Możemy spożywać niewielkie ilości białego pieczywa, kisiele, kleiki, gotowane mięso i ryby. Niewskazane są tłuste wędliny, przeciery owocowe, sałatki warzywne.
Ostatniego dnia, gdy czeka nas kolonoskopia, dieta nie może zawierać mleka i napojów gazowanych. Możemy natomiast zjeść na śniadanie niewielką ilość białego pieczywa i zmiksowane zupy. Najlepiej, by były one czyste. Około godziny 14 przyjmujemy środek zapisany przez lekarza, rozpuszczany w wodzie. Wypijamy go w ciągu sześciu godzin. W tym czasie nie przyjmujemy żadnych innych pokarmów. Możemy dodatkowo pić wodę i herbatę. Roztwór leku na przeczyszczenie sprawia, że następują liczne wypróżnienia.
Kolonoskopia – jak się przygotować?
W dzień badania nie wolno jeść. Możemy tylko pic niegazowaną wodę i słabą herbatę bez fusów. Na około 2 godz. przed samym badaniem przestajemy przyjmować płyny. Przed kolonoskopią przebieramy się w specjalną odzież ochronną. Badanie może być wykonane w znieczuleniu ogólnym, dożylnym lub z zastosowaniem żelu miejscowo znieczulającego.
Badanie
Układamy się na leżance do badań na lewym boku z podciągniętymi do brody kolanami. Badanie zazwyczaj trwa od 15 do 40 minut. W tym czasie lekarz może poprosić o zmianę pozycji. Kolonoskopia nie jest bolesna, jednak pacjent odczuwa dyskomfort. Prawidłowe przygotowanie dokładnie oczyści jelita z resztek pokarmu. Dzięki temu łatwiej przeprowadzić badanie, trwa ono krócej i co najważniejsze, nie ma ryzyka przeoczenia zmian chorobowych.
Po badaniu
Pacjent może tego samego dnia wrócić do domu. Nie powinien jednak prowadzić samochodu. Nie wolno wstrzymywać gazów, gdyż dzięki temu szybciej ustąpią wzdęcia. Można przyjmować leki rozkurczowe. Niewskazane jest spożywanie ciężkostrawnych, bogatych w błonnik pokarmów. Dieta powinna być lekkostrawna, podawana w niewielkich porcjach. Po przeprowadzeniu badania niewskazane są pokarmy zawierający pestki i ziarna, gdyż śluzówka jelit jest podrażniona. U niektórych pacjentów utrzymuje się przez parę dni biegunka. Stosujemy wtedy środki powstrzymujące.
Kolonoskopia to badanie inwazyjne i mogą po niej wystąpić powikłania. Jeżeli występuje po niej gorączka, ból brzucha, krwawienia z odbytu, krew w stolcu lub twardy brzuch, należy zgłosić się do lekarza. Nie należy bać się badania, gdyż powikłania nie są częste, a kolonoskopia może uchronić przed rakiem jelita grubego i śmiercią.