Układ odpornościowy i jego prawidłowe działanie to fundament zdrowia organizmu. Wielu z nas popełnia błąd – nie dbamy o odporność na co dzień. Najczęściej przypominamy sobie o tym, gdy zaczynamy cierpieć na zaburzenia odporności. Czy można temu zapobiec? Jakie są przyczyny i skutki zaburzeń układu immunologicznego?
Rolą układu immunologicznego jest chronienie organizmu przed patogenami i toksynami oraz wykrywanie już istniejących szkodliwych substancji w organizmie i zwalczanie ich. Układ immunologiczny kształtuje się już w okresie prenatalnym, w momencie rozwoju grasicy, śledziony, limfocytów T i B. Problemy z odpornością mogą mieć postać pierwotną (genetyczną) oraz wtórną (skutek przebytej choroby).
Dwa rodzaje problemów z odpornością to:
- niedobory odporności, które mają postać nabytą i wrodzoną
- alergie – gdy mała dawka antygenu może wywoływać reakcje alergiczne (np. alergia na kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt). Ten rodzaj alergii również można odziedziczyć lub nabyć w wieku dorosłym.
Jak rozwija się układ immunologiczny?
Matka wraz z pokarmem przekazuje noworodkowi prolaktynę i immunoglobuliny oraz związki antybakteryjne, które chronią je przed infekcjami. Im dłużej dziecko jest karmione piersią, tym lepiej kształtuje się jego układ odpornościowy. Ten etap jest momentem rozwoju odporności wrodzonej dziecka.
Optymalnie karmienie nie powinno jednak trwać dłużej niż rok ze względu na to, że organizm dziecka powinien sam nauczyć się wytwarzać przeciwciała.
Rozwój układu immunologicznego dokonuje się poprzez pokonanie wirusa lub innego patogenu (gdy organizm raz zetknął się już z daną jednostką chorobową, broni się i wytwarza przeciwciała) oraz dzięki szczepionkom. Odporność kształtuje się do 12. roku życia, stąd właśnie biorą się częste zachorowania we wczesnym dzieciństwie.
Organizm nastolatka i dorosłego człowieka w pełni samodzielnie radzi sobie z patogenami. i w miarę upływu czasu sam rozpoznaje, jak poradzić sobie z danym wirusem czy toksynami. Układ odpornościowy tworzą różne narządy znajdujące się w całym ciele: grasica, śledziona, szpik kostny, układ pokarmowy, węzły chłonne, migdałki.
Zakłócenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego skutkują niedoborami odporności, na których się skupimy.
Czym są niedobory odporności organizmu?
Niedobory immunologiczne organizmu to dość poważny i trudny do zdiagnozowania problem.
- wrodzone niedobory odporności – komórki układu odpornościowego nie funkcjonują prawidłowo w wyniku zaburzenia genetycznego, uniemożliwiającego normalną produkcję przeciwciał,
- nabyte niedobory odporności – zdarzają się znacznie częściej niż genetyczne niedobory odporności. Czynniki zewnętrzne i konkretne choroby osłabiają działanie układu odpornościowego, np. HiV (systematyczne niszczenie komórek układu immunologicznego), HSV, białaczka limfocytowa, a także zapalenie płuc, gruźlica, biegunki na tle bakteryjnym i wirusowym, odra.
Niedobory odporności organizmu powstają również jako skutek:
- złego odżywiania
- chorób nowotworowych
- chorób ogólnoustrojowych, np. przewlekłej niewydolności nerek, cukrzycy
- ciąży
- złych nawyków, np. nadużywania alkoholu oraz brania narkotyków
Jakie są objawy niedoborów immunologicznych?
Dzieci zapadają na infekcje około 6-8 razy w roku, a powyżej 12. roku życia powinny być już bardziej odporne na bakterie i wirusy. Jeśli jednak dzieci chorują częściej, a poza tym mają poniższe objawy, warto zbadać je pod kątem niedoborów immunologicznych:
- zapalenie zatok utrzymujące się kilka miesięcy
- zapalenie płuc (2 lub więcej razy w ciągu roku)
- zahamowanie wzrostu
- nawracające grzybice jamy ustnej i afty
- ropnie skóry
Często objawy są skutkiem przyjmowania antybiotyków przez 2 miesiące lub dłużej.
U dorosłych objawy niedoborów immunologicznych wyglądają podobnie (oprócz zahamowania wzrostu).
Pozostałe objawy obniżonej odporności:
- przewlekła biegunka
- owrzodzenia skóry i błon śluzowych
Choroby osłabiające odporność organizmu
Choroby osłabiające odporność organizmu:
- nowotwory – komórki nowotworowe produkują czynniki immunosupresyjne, które blokują działanie układu immunologicznego. Do osłabienia odporności przyczynia się wyniszczenie organizmu, powikłania i niewystarczające przestrzeganie zaleceń, np. żywieniowych
- cukrzyca – choroba osłabia pracę leukocytów, czyli białych krwinek, chroniących przed wirusami i bakteriami
- niewydolność nerek – przyczynia się do spadku ilości leukocytów we krwi i upośledzenia ich funkcji,
- niedożywienie – powoduje spadek limfocytów i odpowiedzi skórnej na antygeny
- białaczka dochodzi do niekontrolowanego namnażania komórek krwi i upośledzenia ich funkcji
- niewydolność wątroby – obniżna się zdolność metaboliczna organu i spada produkcja białek,
- jadłowstręt psychiczny, bulimia – niedożywienie organizmu sprawia, że wszystkie układy zaczynają szwankować, w tym układ immunologiczny,
- choroby autoimmunologiczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów
Ciężkie choroby obniżają odporność organizmu i wydolność układu immunologicznego. Odpowiednie postępowanie pozwoli jednak wprowadzić choroby w stan remisji.
Skuteczne sposoby na zaburzenia odporności
W kwestii objawów niedoborów immunologicznych warto skonsultować się z lekarzem i dobrać odpowiednie leczenie.
Konieczne jest wykonanie badań takich jak:
- morfologia z obrazem,
- sprawdzenie poziomów przeciwciał IgM, IgG i IgA,
- testy skórne,
- zdjęcie RTG klatki piersiowej
- posiew
Badania te pozwolą rozróżnić odpowiedni typ niedoboru immunologicznego.
Skuteczne sposoby na zapobieganiem zaburzeniom odporności to utrzymanie odpowiedniej diety – jedzenie nieprzetworzonych produktów, które wzmocnią odporność, takich jak czosnek, buraki, imbir, sok z czerwonej porzeczki, wątróbka oraz mleczne przetwory, np. kefir, maślanka, jogurt. Te ostatnie wzmocnią florę bakteryjną jelita.
Kolejną praktyką, która pozwoli wzmocnić i uodpornić organizm, jest właściwa higiena (dokładne mycie rąk, szczotkowanie i płukanie jamy ustnej). Należy pamiętać również o szczepieniach ochronnych oraz podawaniu witamin i suplementów diety, które odbudują mikroflorę jelita, szczególnie po antybiotykoterapii.
Szczególnie ważne dla układu odpornościowego są witamina C, D oraz minerały. Suplement diety LACTORAL® IMMUNO zawiera 3 szczepy pożądanych bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium, które wzmacniają florę bakteryjną jelit w miejscu, gdzie znajdują się komórki układu odpornościowego.
LACTORAL® IMMUNO to dietetyczny środek spożywczy dla dzieci od 3 r. ż. i dorosłych. 2 szczepy bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium zawarte w preparacie, odbudowują mikroflorę jelita.
LACTORAL® zawiera również najbardziej potrzebne witaminy i minerały:
- witaminę C i cynk – wspierją produkcję cytokin niezbędnych do adekwatnej reakcji na infekcje, wspierają namnażanie aktywnych limfocytów niezbędnych do zwalczania infekcji
- witaminę D – wspiera produkcję peptydu przeciwbakteryjnego katelicydyny, która wykazuje aktywność biologiczną przeciw wielu patogennym bakteriom oraz wirusom, a w okresie poinfekcyjnym przyspiesza rekonwalescencję organizmu
Preparat polecany jest do stosowania w okresie obniżonej odporności i większej zapadalności na infekcje, w okresie ekspozycji na drobnoustroje i po kuracji antybiotykowej. LACTORAL® IMMUNO to produkt bezglutenowy.