Lactoral

Wrodzone i nabyte niedobory immunologiczne – co powinieneś o nich wiedzieć?

Wrodzone i nabyte niedobory immunologiczne – co powinieneś o nich wiedzieć?

Układ odpornościowy organizmu to strażnik naszego zdrowia. Kiedy działa bez zarzutu, możemy liczyć na dobrą formę i samopoczucie. Problemy pojawiają się, gdy z różnych powodów nasz system immunologiczny zaczyna szwankować. Zbudowany jest on z wielu elementów, które sprawnie funkcjonują, broniąc nas przed bakteriami, grzybami czy wirusami. Jednak zdarza się, że układ odpornościowy niedomaga od urodzenia lub osłabia się w trakcie naszego życia. Jedna i druga sytuacja powoduje wiele problemów, którym warto się przyjrzeć.

Czym są niedobory immunologiczne?

System odpornościowy każdego organizmu ludzkiego składa się z wielu, sprawnie działających elementów. Zaczynając od warstwy najbardziej zewnętrznej, pierwszą barierą dla obcych elementów, które nas atakują są skóra i błony śluzowe. Następnym, ważnym elementem immunologicznym są narządy wewnętrzne typu grasica i na koniec oczywiście walczą z wrogimi nam drobnoustrojami komórki organizmu, między innymi limfocyty i inne, z grupy leukocytów. W momencie, kiedy któryś z tych elementów z jakiegoś powodu przestaje spełniać swoją funkcję obronną, mówimy o niedoborach immunologicznych organizmu. System odpornościowy ulega osłabieniu lub przestaje działać w jakiejś części i staje się znacznie mniej skuteczny. Niedobory odporności dzielimy na pierwotne i wtórne.

 

Na czym polegają wrodzone niedobory immunologiczne?

Pierwsza grupa niedoborów immunologicznych czyli niedobory pierwotne, są wrodzonymi problemami, z którymi dziecko przychodzi na świat. Pojawiają się one znacznie rzadziej niż niedobory wtórne, a niektóre przypadki występują tylko u kilku osób na świecie. Za to zdiagnozowano ponad sto różnych rodzajów chorób wynikających z wrodzonych niedoborów odporności. Oto kilka najczęstszych jednostek chorobowych, które objawiają się już w dzieciństwie i są uwarunkowane genetycznie:

Wrodzone neutropenie – schorzenia dziedziczne polegające na spadkach neutrofili, czyli białych krwinek odpowiedzialnych za walkę z bakteriami i grzybami. W trakcie gwałtownych spadków czynników odpornościowych pojawiają się ciężkie zakażenia grzybicze i bakteryjne, które prowadzą do śmierci nawet w 10% przypadków.

Zespół DiGeorge’a – kolejny przykład wrodzonego niedoboru odporności. Na skutek problemów z prawidłową budową chromosomów dochodzi do deformacji twarzy, a także zaburzeń w pracy serca. Wada ta powoduje także niedorozwój grasicy, która wpływa na odporność komórkową.

Choroby autoimmunizacyjne – czyli zaburzenia regulacji układu odpornościowego, które polegają na niszczeniu przez organizm własnych komórek i tkanek. Do takich schorzeń należą na przykład: sarkoidoza, toczeń rumieniowaty, łuszczyca, zapalenie stawów.

W Polsce świadomość istnienia pierwotnych niedoborów odporności (PNO) jest wciąż stosunkowo niska i nie wszystkie przypadki są diagnozowane.

Niedobory immunologiczne u dzieci

W sytuacji, gdy mamy do czynienia z niedoborami odporności, należy zwrócić uwagę na kilka, charakterystycznych objawów. Co prawda układ odpornościowy dziecka jest zawsze słabszy niż osoby dorosłej i kształtuje się do około 13 roku życia, ale w przypadku PNO pojawiają się alarmujące sygnały. To oczywiste, że każde dziecko musi przejść szereg chorób wieku dziecięcego i przynieść z przedszkola lub szkoły różne infekcje, kiedy jednak są one zbyt częste, rodzice muszą zareagować. Objawy niedoborów immunologicznych u dzieci to najczęściej dwa lub więcej zapalenia płuc albo zapalenia zatok w ciągu roku, cztery lub więcej zapaleń uszu w ciągu roku, antybiotykoterapia trwająca co najmniej 2 miesiące i niedająca widocznych efektów, zahamowanie wzrostu, powtarzające się ropnie, przewlekła grzybica jamy ustnej lub skóry, konieczność długotrwałej antybiotykoterapii dożylnej w przypadku zakażenia, dwa lub więcej ciężkich zakażeń rocznie. Do tego dochodzi wywiad rodzinny pod kątem występowania pierwotnych niedoborów odporności. Objawy te to lista 10 objawów ostrzegawczych sporządzona przez ekspertów Europejskiego Towarzystwa Niedoborów Odporności. Jeśli spośród nich pojawia się u dziecka co najmniej 2, należy niezwłocznie udać się do lekarza.

 

Jak leczyć PNO?

Oczywiście mowa tutaj nie o skrajnych i bardzo rzadkich przypadkach niedoboru odporności, które mogą kończyć się przeszczepem szpiku czy grasicy, ale o przykładach klasycznych. Skoro organizm w przypadku PNO najczęściej wytwarza zbyt mało przeciwciał broniących przed chorobami, należy przede wszystkim podać choremu immunoglobuliny, które powodują, że ilość przeciwciał wraca do normy. Poza tym często organizm potrzebuje antybiotyku, by zwalczyć zakażenie będące wynikiem braku odporności. Zazwyczaj pacjenci przyjmują leki przez całe życie, aby móc normalnie funkcjonować.

 

Na czym polegają nabyte niedobory immunologiczne?

 Wtórne niedobory odporności pojawiają się znacznie częściej niż pierwotne. Spowodować je mogą przede wszystkim różne choroby – np. anemia, cukrzyca, białaczka, zakażenia bakteryjne, choroby układu krwiotwórczego i autoimmunologiczne. Osłabienie odporności pojawia się także w sytuacjach, które ogólnie osłabiają organizm. Są to rany, oparzenia, niedożywienie. Człowiek nie broni się sprawnie przed zakażeniami także po zabiegach chirurgicznych czy przeszczepach. Spadek odporności naturalnie pojawia się w podeszłym wieku.

Najbardziej działające na wyobraźnię w przypadku nabytych niedoborów jest zakażenie wirusem HIV. Choroba przez niego wywołana, czyli AIDS, nazywana jest także zespołem nabytego upośledzenia odporności. Na skutek spadku limfocytów T chory łatwo zapada na zapalenia płuc, infekcje, nowotwory i w efekcie umiera.

Układ odpornościowy jest naszym przyjacielem. Warto o niego dbać i prowadzić styl życia sprzyjający naturalnej odporności organizmu. Dobrze działający system immunologiczny gwarantuje nam dobre zdrowie i formę.

Exit mobile version